Миян Ижма медся дона

Главная | Мой профиль | Регистрация | Выход | Вход
Главная » 2014 » Апрель » 9 » Чужан кывлöн мелі шыяс...
15:04
Чужан кывлöн мелі шыяс...

KM-11

Март 20 лунö Сизябса шöр школаын чукöртчылісны велöдчысьяс, велöдысьяс, районын зэв тöдчана да пыдди пуктана йöз. На лыдын Вертеп грездысь мичаа сьылысь аньяс — Анна Фёдоровна Рочева да Ольга Владимировна Хозяинова, Красноборысь Валентина Михайловна Васильева да нималана самодеятельнöй композитор Николай Алексеевич Ануфриев, Бакурысь паськыда тöдса самодеятельнöй композитор Юрий Тимофеевич Рочев, Сизябысь Анатолий Иванович Чупров. Ставныс найö волісны тöдмасьны Генриетта Петровна Сусловалöн олан да уджалан туйвизьöн, сьыланкывъясöн, кывбуръясöн. Рытыс шусис «Чужан кывлöн мелі шыяс». 

Рытсö нуöдысьяс Алексей Чупров да Ксения Канева висьталісны Изьваса енбиа ань йылысь. Генриетта Петровна Кельчиюр сиктысь. Чужлöма тайö авъя да енбиа нывбабаыс 1948 вося майын öкмыс челядя дружнöй семьяын. Мамыс, Мария Фёдоровна, вöлöма ичöт классын велöдысьöн, батьыс, Пётр Дмитриевич, войнаса инвалид, уджалöма механизаторöн.

Ичöтдырсяньыс Генриетта Петровна вöлöма шань сьöлöма да йöз дорö зэв сибыд. Радейтöма музыка да сэтшöм ёна, мый ас кежас велöдчöма ворсны гудöкöн да баянöн. Кельчиюрса клубын ни öти концерт сытöг абу мунлöма.

Школа помалöм бöрас ныв велöдчöма Нарьян-Марса педагогическöй училищеын. Куимсё мортысь дзик öтнас став экзаменсö сдайтöма сöмын «вит» вылö. Училищеас пыр жö казялöмаöсь, мый нывкаыс мичаа сьылö, да босьтöмаöсь сійöс хорö.

Училище помалöм бöрын Генриетта Петровна кык во уджалöма Канинскöй тундраын «Северный полюс» колхозлöн Краснöй чумöн веськöдлысьöн, кывкутöма челядьöс велöдöм да культура сöвмöдöм вöсна.

1972 воын сійö бöр локтöма аслас чужан сиктö — Кельчиюрö. Генриетта Петровна зільöма интернатын да сідз шусяна продлённöй группаын воспитательöн, велöдöма ичöт класса челядьöс, нуöдöма музыка урок да кружокъяс, вöлöма воспитательнöй удж кузя директорöс вежысьöн. Уджалан стажыс Генриетта Петровналöн 39 во.

Йöзкöд да челядькöд уджалігöн сійö пыр медся вылö донъялöма быд мортлысь аслыспöлöслунсö, зільöма сöвмöдны сямсö, колана кывъясöн небзьöдны сьöлöмсö, ышöдны выль вермöмъяс вылö, а ковмас кö и, пальöдны кодлыськö шогсö мича шыладöн либö сьыланкывйöн.

1972 воын жö Генриетта Петровналöн вокыс, Фёдор Петрович Вокуев, сідзжö самодеятельнöй композитор, котыртöма Кельчиюрын «Винёв ижемка» фольклор котыр, кодöн ачыс веськöдлöма куим во. Сэсся Генриетта Петровна нин заводитöма уджавны котырыскöд. Öдйö воöмаöсь öти кывйö шань да уджач коми нывбабаяс. Котырас сьылöмаöсь Мария Фёдоровна Вокуева (Генриетта Петровналöн мамыс), Анфия Ефимовна Сметанина, Ксения Ивановна Хозяинова, Августа Михайловна Хозяинова, Анна Селивёрстовна Сметанина да мукöд.

Нёльсёысь унджык концерт найö петкöдлöмаöсь районса сиктъясын, ветлывлöмаöсь весиг тундраö. Асьныс лöсьöдлöмаöсь программасö, сьылöмаöсь-йöктöмаöсь, петкöдлöмаöсь важся ворсöмъяс. Выступайтлöмаöсь и Сыктывкарын «Шондібан» гаж вылын. Вöчöмаöсь зэв ыджыд да колана удж, видзöмаöсь да сöвмöдöмаöсь изьватас культура.

1981 воын Генриетта Петровналöн олöмын заводитчöма выль тшупöд. Сійö заводитöма гижны сьыланкывъяс. Изьваса тöдöны сылысь ветымынысь унджык сьыланкыв. Сідзжö Генриетта Петровна гижöма кывбуръяс, кодъясöс йöзöдлöмаöсь «Новый Север» газетын да «Войвыв кодзув» журналын.

И весиг сэк, кор дзоньвидзалуныс лёкмöма, ыджыд сяма да зіль нывбаба уджалöма асьсö жалиттöг да кадöн артасьтöг. 1995 воын Изьваса котыр Генриетта Петровналöн юрнуöдöм улын сылöн «Нолтö, киад гудöк босьтлы» сьыланкывйöн шедöдöма медводдза места Кировын, вермытöмаяслöн творческöй фестивальын, а сы бöрын Нижний Новгородын вермытöмаяслöн жö став Россияса нин фестивальын лоöма лауреатöн.

Унаысь Генриетта Петровна вöлöма коми самодеятельнöй композиторъяслöн съезд вылын, петкöдчылöма республикаса «Василей» гажын. Генриетта Петровнаöс вылö донъялöмаöсь и районын, и республикаын...

Ставсö тайöс казьтылісны Генриетта Петровналы сиöм рыт дырйи. Кöкъямысöд класса велöдчысь Ксения Канева лыддис сылысь «Югыд шондiöй» сборникысь кывбур. Челядь да гöсьтъяс зэв окотапырысь сьылісны Изьваын радейтана мыла сьыланкывъяс. А заводитчис рытыс Александра Мишариналöн кывъяс вылö гижöм «Зарниöй менам» сьыланкывйöн, кодöн петкöдчисны витöд класса велöдчысьяс. Квайтöд классаяс сьылісны Генриетта Петровналысь Виктор Савинлöн кывъяс вылö гижöм «Унаысь ме сьывлывлі», а Сизяб школаса öкмысöд классын велöдчысьяс — «Ой, важ моз шлывгö Изьва юным». Баянöн ворсіс школаын музыка велöдысь Марина Александровна Артеева.

Юрий Тимофеевич Рочев гижöма Генриетта Петровналöн «Изьва юсö кута сьöлöм дорам» кывбур вылö мича шылад, кодöс ливкйöдлісны дас öтиöд класса велöдчысьяскöд.

Быдöн пöся казьтыліс Генриетта Петровнаöс. Уналöн синваыс доршасис. Торйöн нин сэк, кор сцена вывсянь юргисны енбиа аньлöн сьыланкывъясыс. Унаöс кывлім нин да тöдам, но вöліны и сэтшöмъяс, кодъяс медводдзаысь на юргисны. Найöс сьылісны Вертепса нывбабаяс: «Месянь неылын сьыланкыв олö», «Лунъясöс казьтышта — курыдöсь-курыдöсь», «Бара гылалöны коръяс», «Дзирдав, менам кодзув», «Окма, олöма», «Дзоридзьяс» да мукöд.

Казьтылана рыт вылас Валентина Михайловна Васильева козьналіс кывзысьяслы Кельчиюрса гижысь Е.Г.Вокуевалöн кывъяс вылö Г.П.Сусловаöн гижöм «Красноборлысь гимн». Тайö кыпыс зэв ёна лöсялö сиктыслы, сы вöсна, буракö, красноборсаясыд век сійöс сьылöны. Сьöлöм вöрзьöдана, ён да мича гöлöса аньлöн сьылöмыс ёна кажитчис ставнымлы. Зэв бура ворсіс баянöн енбиа самодеятельнöй композитор Николай Алексеевич Ануфриев. 

* * *

Генриетта Петровна быдтöма нёль челядь. Öти на пиысь, Оксана Семёновна, уджалö Сизябса школаын директорöн, сійö и водзмöстчöма дасьтыны мам йывсьыс тайö аслыспöлöс рытсö. И рытывбыд быттьöкö Генриетта Петровна вöлі чукöртчöм йöз пöвстын. То сійö видзöдö да воча нюмъялö, то ворсö сцена вылын, то грамота босьтö, а помас на и ассьыс кывбур зэв сьöлöмсянь лыддис.

Зэв долыд, мый изьваса окотапырысь сьылöны Генриетта Петровналысь сьыланкывъяссö, лыддьöны кывбуръяссö, видзöны сьöлöманыс енбиа аньлысь сöстöм паметьсö. Ёна радейтöны сылысь мыла сьыланкывъяссö и Ненеч кытшын да Тюмень обласьтын, кöні сідзжö олöны изьватас.

Öтитор сöмын зэв ёна майшöдлö. Сы мында сьыланкыв да кывбур йöзыс видзöны сьöлöманыс, но Генриетта Петровна бöрын кольöм уджъяссö (а кувсьыліс сійö 2012 вося октябрын) абу на йöзöдöма. Рыт кежлас дасьтысигöн ни торъя кывбур чукöр, ни сьыланкывъяса диск миянлы эз сюр. А öд тайö — коми йöзлöн культура озырлуныс, кодöс колö чукöртны да видзны.

Нина КАНЕВА.

Изьва р.

"Коми му" газет

Просмотров: 2341 |
Всего комментариев: 0
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
[ Регистрация | Вход ]